Mỳ Chũ Lục Ngạn là một trong những đặc sản của vùng quê thuộc tỉnh Bắc Giang. Khởi đầu, mỳ được sản xuất tại thị trấn Chũ rồi về sau lan rộng ra các vùng đất xung quanh như Nam Dương, Nghĩa Hồ, Quý Sơn…
- Mỳ Chũ Lục Ngạn
Trong tất cả các sản phẩm Mỳ Chũ của Bắc Giang thì Mỳ Chũ Lục Ngạn lại luôn có chỗ đứng riêng trong lòng người tiêu dùng. Sản phẩm cũng là niềm tự hào của người con quê hương Lục Ngạn. Điểm tạo nên sự khác biệt ấy chính là mạch nước ngầm trong lành của vùng quê Lục Ngạn cùng với những đôi bàn tay khéo léo, dạn dày kinh nghiệm của những người thợ làng nghề truyền thống.
Cội nguồn của những đặc sản đó chính là từ nguyên liệu gạo bao thai của vùng Lục Ngạn, nguồn nước trong lành của vùng quê bên bờ sông Lục. Cùng với đó là sự cần cù sáng tạo của những người thợ với phương pháp quy trình làm Mỳ Chũ Lục Ngạn của làng nghề truyền thống trong suốt hơn 60 năm qua.
2. Quy trình làm Mỳ Chũ Lục Ngạn
Để có được sợi Mỳ Chũ Lục Ngạn mỏng manh và dẻo dai như lá lúa, người thợ phải đổ rất nhiều mồ hôi công sức. Trước tiên là phải dùng gạo bao thai, giống lúa chất lượng cao nhất được trồng trên các chân ruộng cao ở vùng đất đồi, chịu được gió bão sương sa. Gạo được đem đãi, vo sạch, cho vào lu (một loại dụng cụ chứa được làm bằng đất nung) ngâm chừng 6 đến 8 tiếng. Tiếp đến, gạo được xay ra thành bột bằng cối đá xanh để có được thứ bột dẻo, sánh. Bột ấy được lọc nhiều lần rồi ủ qua một đêm.
Từ tờ mờ sáng, người nghệ nhân đã phải dậy sớm đem bột ra tráng thành bánh để kịp phơi cho được nắng. Một mẻ bánh thường có ít nhất ba người làm, mỗi người thạo một khâu riêng, người tráng bánh lo cho bánh chín đúng độ , người cắt bánh lo cắt sao cho đều, người đem phơi, đem ủ và thái thành những sợi mỳ đều đặn… Ngay cả việc cuộn và bó sao cho các sợi mỳ sóng đều, mượt và có hoa văn đẹp cũng cả là một nghệ thuật mà không phải là người làm mỳ nào cũng thực hiện được.
Như vậy từ các nguyên liệu, người thợ phải thực hiện rất nhiều quy trình trong thời gian trên 36 tiếng đồng hồ để cho ra đời những sợi mỳ đặc sản dẻo, dai.
Cuối cùng tiến hành bó mỳ thành các bó. Để các bó mỳ đều nhau cần sự khéo léo, chuyên nghiệp của những người thợ. Sau đó, đóng các bó mỳ vào túi, tạo ra thành phẩm và bán ra thị trường.
3. Đặc trưng của Mỳ Chũ Lục Ngạn
Những ai đã từng được thưởng thức Mỳ Chũ Lục Ngạn một lần chắc hẳn sẽ khó quên màu trắng sữa, vị ngọt của gạo bao thai. Đặc sản đó chính là sự hoà quyện giữa gạo quê và nguồn nước trong lành của vùng núi đồi sông Lục, cùng đôi bàn tay của thợ lành nghề.
Được sản xuất bằng phương pháp gia truyền, không sử dụng các chất bảo quản, hàn the… Cho nên, Mỳ Chũ Lục Ngạn có độ giòn, dẻo, dai và thơm ngon hơn nhiều loại mỳ khác. Các bà nội trợ có thể chế biến thành nhiều món ngon nhanh và đơn giản như mỳ xào giòn, nhúng lẩu, mỳ hải sản hay mỳ bò…
Một đặc điểm nổi trội của Mỳ Chũ Lục Ngạn là dù chưa kịp ăn ngay sau khi nấu thì khi để nguội mỳ vẫn không bị nát. Đến khi cần sử dụng chỉ cần thêm chút nước đun sôi là lại có tô mỳ ngon như vừa nấu từ bếp.
Để Mỳ Chũ sử dụng được lâu hơn, bạn nên bảo quản ở những nơi thoáng mát, khô ráo, không nên để mỳ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Bạn cũng có thể tìm mua Mỳ Chũ tại các cơ sở làng nghề truyền thống của Lục Ngạn như xã Nam Dương, Quý Sơn…