Phân loại mật ong cho đến nay chưa có quy định rõ ràng nào. Việc phân loại tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng, các đặc tính sinh học của loài ong cho mật cũng như chất lượng của mật ong. Những đặc điểm dùng để phân loại mật ong là loại ong, vùng miền ong sinh trưởng, loại hoa ong khai thác mật hoặc chất lượng của từng loại mật. Chính nhờ những điều này đã tạo nên sự đa dạng của mật ong. Có thể kể đến một số loại mật ong như mật ong manuka, mật ong Tây Nguyên, mật ong Tây Bắc…
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu sự đa dạng của mật ong qua các cách phân loại cụ thể dưới đây.
- Phân loại mật ong dựa theo loài ong
Các loài ong mật khác nhau sẽ cho ra loại mật khác nhau. Có thể kể đến như mật ong châu Á, mật Ong châu Âu, mật ong khoái (ong khổng lồ), mật ong ruồi… Trong đó, mật ong ruồi là loại có chất lượng cao nhất nhưng lại có rất ít và tổ quá nhỏ (khoảng 1 – 2 bàn tay). Cho nên đây là loại mật ong khó tìm. Mật ong ruồi đậm đặc, thời gian bảo quản có thể lên tới 2 năm.
2. Phân loại mật ong theo nguồn gốc, địa lý
Mỗi vùng đất khác nhau sẽ có điều kiện khí hậu, thời tiết, thổ nhưỡng, cây trồng… khác nhau nên chất lượng mật ong cũng đặc trưng cho từng vùng. Đây là một cách phân biệt tương đối đơn giản, dựa trên vùng địa lý mà mật ong được khai thác.
Chúng ta có thể gọi tên một số loại mật ong đặc trưng như mật ong Tây Nguyên, mật ong Lục Ngạn, mật ong Tây Bắc, mật ong manzuka…
3. Phân loại mật ong theo loài hoa dùng để hút mật
Vào mỗi mùa hoa khác nhau, người nuôi ong thường di chuyển ong đến các vườn cây để ong thực hiện quá trình hút mật, sản xuất ra mật ong. Mật ong ngon nhất và chất lượng nhất là vào đúng dịp thu hoạch. Vì vậy chúng ta nên chọn mua mật ong theo mùa để có được loại mật chất lượng tốt nhất.
a. Mật ong hoa nhãn.
Vào khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 5 dương lịch, hoa nhãn bắt đầu nở rộ. Đây là thời điểm thu hoạch mật ong nhiều nhất trong năm. Mật ong hoa nhãn chất lượng nhất thường tập trung chủ yếu ở các tỉnh Hưng Yên, Lạng Sơn, Sơn La… Đây là các vùng đất có thổ nhưỡng đặc biệt phù hợp cho chất lượng quả nhãn ngon, mật ong chất lượng.
Mật ong hoa nhãn có màu vàng cánh gián tự nhiên ít bị biến đổi theo thời gian, vị ngọt thơm mùi hoa nhãn, có độ kết dính cao và khó bị kết tinh hay đóng đường.
Tác dụng: mật ong hoa nhãn có thể chữa chứng viêm loét dạ dày hiệu quả do có tính sát khuẩn cao.
b. Mật ong hoa vải
Vào khoảng tháng 5 dương lịch, người dân Lục Ngạn, Bắc Giang và những người nuôi ong chuyên nghiệp ở nơi khác sẽ mang ong mật đặt dưới mỗi gốc cây để ong khai thác mật.
Sau khoảng 7 – 15 ngày, người nuôi ong sẽ thu hoạch mật, xử lý và đóng gói rồi đem phân phối ra thị trường.
Mật ong hoa vải có màu sắc nhạt hơn, loãng hơn so với mật ong hoa cà phê nhưng do thời gian hoa vải nở rộ là thời tiết đông xuân, khí hậu mát mẻ nên mật ong hoa vải thơm, ngọt mà không đắng gắt. Mật ong hoa vải được xem như là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Lục Ngạn. Vì vậy, mật ong hoa vải còn được gọi với cái tên đặc trưng là mật ong Lục Ngạn.
c. Mật ong hoa bạc hà
Đây là loại mật nổi tiếng được khai thác từ mật của những cây hoa bạc hà, vốn là loài cây dại mọc ở vùng đất cao nguyên đá Đồng Văn, Mèo Vạc, Quản Bạ thuộc tỉnh Hà Giang. Loại mật này có sản lượng không nhiều nhưng do điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nên mật ong bạc hà có mùi thơm rất đặc trưng, sánh và ngọt mát, đặc biệt có màu vàng chanh, hơi xanh. Bởi vậy, giá của mật ong hoa bạc hà cao nhất trong các loại mật.
d. Mật ong hoa cà phê
Mỗi độ tháng 2 – 3 hàng năm, những rẫy cà phê ở Tây Nguyên bạt ngàn hoa trắng muốt, đẹp thơ mộng đến nao lòng. Đây cùng là thời điểm ong mật hoạt động tích cực, tha những giọt mật hoa về tổ.
Tây Nguyên là nơi có diện tích trồng cà phê rất lớn nên sản lượng mật ong hoa cà phê là lớn nhất trong các loại mật.
Mật ong hoa cà phê có màu vàng sánh, ít bị đổi màu hơn các mật của loài hoa khác và có mùi thơm nhẹ, vị ngọt thanh.
Mật ong hoa cà phê có tác dụng như một sản phẩm làm đẹp do có chứa nhiều chất oxy hoá, giúp tái tạo da và giữ ẩm. Nó cũng có tác dụng thải độc, tăng đề kháng và hỗ trợ điều trị bệnh viêm dạ dày.
e. Mật ong hoa tràm
Đây là loại mật ong được khai thác từ rừng tràm, có màu nâu đậm, mùi thơm hơi gắt của mùi tràm. Khi để lâu ngày sẽ chuyển thành màu đen lắng ở dưới đáy. Mật ong hoa tràm nổi tiếng phải kể đến ở rừng U Minh, nơi có rừng tràm mọc nhiều nhất cả nước.
Tuy mùi vị của mật ong hoa tràm không được như các loại mật khác nhưng đây là mật ong tự nhiên, có rất nhiều tác dụng đối với sức khoẻ của con người. Bởi vậy nó cũng có giá khá cao.
Ngoài ra còn có rất nhiều loại hoa khác nữa như hoa chôm chôm, hoa bưởi, hoa xuyến chi… Nếu ong hút mật của loài hoa có độc thì loại mật ong đó cũng có tính độc, có thể gây ra những hậu quả không tốt cho sức khoẻ. Nên chúng ta cần mua mật ong có nguồn gốc rõ ràng.
4. Phân loại mật ong theo chất lượng mật ong
Mật ong được xem là một loại thực phẩm giàu giá trị dinh dưỡng, có tác dụng hiệu quả trong chăm sóc sức khoẻ, làm đẹp, chế độ dinh dưỡng. Trên thị trường có rất nhiều các loại mật ong bị làm giả, hoặc thêm bớt làm giảm giá trị thực của mật ong để thu lợi nhuận cao. Bởi vậy, chúng ta cùng phân loại mật ong dựa trên chất lượng, giá trị thực của nó.
a. Mật ong nguyên chất
Mật ong nguyên chất lại được chia thành mật ong rừng là mật ong tự nhiên và mật ong nuôi được thu hoạch từ quá trình người nông dân nuôi ong sản xuất mật.
Quá trình thu hoạch, quay ly tâm để tách mật và đóng chai không thêm các nguyên liệu hoặc chất phụ gia vào mật. Vì vậy mật ong nguyên chất có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khoẻ và chăm sóc sắc đẹp.
Mật ong nguyên chất khi được bảo quản trong chai lọ thuỷ tinh, đậy nắp kín ở nhiệt độ phù hợp có thể để được khoảng 2 năm.
b. Mật ong pha
Do những tác dụng tuyệt vời của mật ong mang lại mà nhiều cá nhân, tập thể vì lợi ích kinh tế, vì muốn lợi nhuận cao hơn đã làm giả mật ong. Việc làm giả này thường được làm khá tinh vi khi dùng đường mía màu vàng hoặc đường hoá học cho vào nước đun lên đến khi chuyển màu cánh gián và sền sệt rồi trộn lẫn với mật ong nguyên chất. Điều này khiến người tiêu dùng khó phân biệt được bằng cảm quan bên ngoài.
Mật ong pha thì gần như không còn giá trị dinh dưỡng như mật ong nguyên chất, còn có thể bị biến chất, đổi màu, kết tủa hoặc có mùi…
Như vậy, chúng ta có thể nhận thấy sự đa dạng của mật ong rất rộng lớn. Chỉ trong bài viết ngắn này chưa thể mô tả được hết nhưng cũng đủ cung cấp cho mọi người những kiến thức chung nhất, khái quát nhất về các loại mật ong trên thị trường.
Bài viết cũng cung cấp cho bạn đọc một địa chỉ uy tín và tin cậy để mua mật ong chất lượng tại Mật ong Lục Ngạn nguyên chất.
Nguồn: tổng hợp